De Synod van Whitby: Een religieuze strijd tussen Romeinse en Keltische tradities, een scharniermoment voor de Anglo-Saxonse kerk

De 7e eeuw was een tijd van grote verandering in Europa. Het Frankische rijk groeide onder leiding van krachtige koningen als Dagobert I en Childerik II, terwijl de Angelsaksische koninkrijken in Brittannië zich ontwikkeelden. In het midden van deze turbulente periode vond een cruciale gebeurtenis plaats die het religieuze landschap van Engeland voor altijd zou veranderen: de Synod van Whitby in 664.

Deze synod, bijeengeroepen door koning Oswiu van Northumbria, was bedoeld om een einde te maken aan een langdurige dispuut over de correcte manier om Paasfeest te vieren. De Angelsaksische kerk was verdeeld: in het zuiden volgde men de Romeinse berekening voor de datum van Pasen, terwijl de Keltische kerk in het noorden zich hield aan een andere traditie.

De kwestie leek misschien triviaal, maar achter deze datumberekening schuilde een dieper religieuze en culturele strijd. De Romeinse traditie, vertegenwoordigd door bisschop Colman van Lindisfarne, was verbonden met de autoriteit van de paus in Rome. De Keltische traditie, gesteund door bisschop Wilfrid van Ripon, was meer autonoom en hechtte zich aan oudere Britse gewoontes.

De synod werd gehouden in de kloosterkerk van Whitby, een belangrijke religieuze centrum in Northumbria. Oswiu zelf nam deel aan de discussies en stelde de beide partijen vragen over hun standpunten. Na dagenlange debatten en theologische argumenten besliste Oswiu ten gunste van de Romeinse berekening voor Paasfeest.

De uitkomst van de Synod van Whitby had verregaande gevolgen:

• Versterking van de band met Rome: De keuze voor de Romeinse traditie markeerde een belangrijke stap in de richting van een nauwere integratie van de Angelsaksische kerk met de rest van Christendom in Europa.

• Culturele verschuiving: De overwinning van de Romeinse traditie betekende niet alleen een verandering in religieuze praktijken, maar ook een verschuiving in de culturele identiteit van Engeland.

De Synod van Whitby was een belangrijk scharniermoment in de geschiedenis van de Angelsaksische kerk. Het besluit om de Romeinse Paasberekening te volgen heeft bijgedragen aan een grotere eenheid binnen het Christendom in Engeland en heeft de banden met Rome versterkt. Tegelijkertijd bracht het een einde aan eeuwenoude Keltische tradities en markeerde het het begin van een nieuw tijdperk in de Angelsaksische cultuur.

De Synod van Whitby blijft tot op de dag van vandaag een fascinerend voorbeeld van hoe religieuze debatten politieke en culturele veranderingen kunnen teweegbrengen.